Gdańsk, Zakład Ubezpieczeń Społecznych
2025-10-04
Wyjątkowy obiekt z epoki „pałaców ZUS”, który zamiast refleksyjnych niebieskich przeszkleń, kamiennych okładzin i ekspresyjnych dekonstruktywistycznych form czerpie z historii miejsca. Budynek wzniesiony w drugiej połowie lat 80. nawiązuje do zespołu historycznych spichrzów Włocławek, Holandia, Bociek, Biały pies i Korzec, które stały w tym miejscu jeszcze przed II wojną światową. Co ciekawe, idea którą znamy z późniejszych realizacji lat 90. w formie rekonstrukcjonizmu lub retrowersji, w Gdańsku objawiła się właśnie z tym miejscu, dwie dekady wcześniej, za sprawą architekta Szczepana Bauma. W latach 70. stworzył on pierwszy projekt budynku ZUS, który nawiązywał do wyglądu historycznych spichrzów sprzed kilku wieków. Projekt Bauma zakładał budynek w kształcie litery „U” imitujący 4 spichrze oraz dziedziniec od strony ulicy Chmielnej. Plany te zostały nieznacznie poprawione w 1976 przez Jana Brancewicza, w 1985 roku przez Barbarę Markuszewską i ostatecznie ukończone w tym samym roku przez Marka Karzyńskiego, który powiększył kubaturę gmachu o kolejne dwa segmenty „spichrzy”, zwiększając ich liczbę w sumie do 6. Gdański ZUS nie tylko imituje 6 oddzielnych obiektów (od Motławy), także jego ściany nie powstały w technologii pruskiego muru – to co widzimy to atrapa konstrukcji ryglowej z bieloną lub czerwoną cegłą. Adres: Chmielna 27/33, Gdańsk.
